Nghệ thuật thư pháp tại Nhật Bản nổi tiếng với trường phái Shodo, được du nhập vào quốc gia này từ khá sớm và đã có được những phong cách nghệ thuật riêng.

Thư pháp là một nét văn hóa độc đáo của những quốc gia Á Đông và nổi tiếng hàng đầu trong văn hóa Trung Hoa. Tại Nhật Bản, nghệ thuật thư pháp cũng được gia nhập từ khá sớm và Shodo là nghệ thuật thư pháp nổi tiếng nhất tại quốc gia này. Nghệ thuật này mang đến một phong cách riêng với những đường nét mang một hình ảnh đặc trưng của văn hóa Nhật.

Tìm hiểu nghệ thuật thư pháp Shodo của Nhật Bản

Nguồn gốc hình thành nghệ thuật thư pháp Shodo

Shodo là nghệ thuật thư pháp của Nhật Bản có nguồn gốc từ xa xưa. Đây là một trong những nét văn hóa truyền thống và cũng là nghệ thuật lâu đời ở Nhật được lưu truyền cho đến ngày nay. Mặc dù có nguồn gốc từ Trung Hoa nhưng người Nhật đã sáng tạo nên phong cách thư pháp riêng theo bảng chữ của mình và được gọi là Shodo.

Hiện nay Shodo là một bộ ngôn nghệ thuật đặc sắc tại Nhật Bản được nhiều người biết đến. Tính đến thời điểm hiện tại có hơn 10 triệu người biết và có thể viết được thư pháp Shodo. Đây là một trong những điểm đặc sắc đối với một nét nghệ thuật lâu đời tại Nhật được giữ gìn và phát huy cho đến ngày nay.

Vào thời kỳ cổ đại của Nhật Bản, nghệ thuật thư pháp của Trung Quốc được gia nhập vào Nhật Bản từ rất sớm. Nhưng đến năm 749 thì nghệ thuật này mới có được những phong cách riêng biệt. Nghệ thuật này tại Nhật được gọi là thư đạo và được phát triển từ hệ thống chữ Hán của Trung Quốc.

Từ những cơ sở thư pháp chữ Hán này, người Nhật đã biến tấu và tạo ra những kiểu chữ riêng theo văn hóa và phong cách của quốc gia mình. Dựa trên nền tảng đó, họ sáng tạo với bộ chữ Hiragana và Katakana. Với những đặc trưng về kiểu chữ cũng như sự sáng tạo riêng mà phong cách này đã tạo nên những điểm đặc sắc và dần phổ biến hơn tại Nhật.

Nét đặc trưng thư pháp Shodo

Thư pháp Shodo của Nhật Bản ban đầu được viết theo những phong cách kiểu thư pháp Trung Hoa. Tuy nhiên sau đó những phong cách này được biến đổi để tạo nên những nguyên tắc và kỹ thuật riêng biệt của thư pháp Nhật Bản.

– Cách viết Reisho: kỹ thuật viết này có nguồn gốc từ rất lâu đời trước đây, được kế thừa từ cách viết thư pháp của Trung Hoa. Đối với phong cách thư pháp này các chữ viết sẽ được thể hiện táo bạo, những đường nét chữ đầu và chữ cuối được phóng to hơn.

– Cách viết Kaisho: cách viết này khá giống với cách viết hoa của những ký tự La Mã. Cách viết thư pháp này của Nhật Bản khác so với Trung Hoa về hình thức và chức năng. Thư pháp Kaisho có sự thẳng và vuông vức hơn so với những kiểu thư pháp uốn lượn.

– Cách viết Gyosho: cách viết này được gọi là bán chữ thảo. Về hình thức thì nó gần giống với cách viết Kaisho, tuy nhiên cách viết này được thể hiện các đường nét nhanh chóng, dòng chữ trơn, tròn và các dòng thể hiện bán tuần tự.

– Cách viết Sosho: cách viết này được gọi là chữ ẩu, nghiêng hay còn được biết đến là chữ thảo. Kỹ thuật này được viết với nhiều nét kết thúc bằng một cú quét về phía trên, bên phải ở dạng sóng đứt đoạn. Cách viết này hoa mỹ và uốn lượn, phóng khoáng hơn.

Để có thể tạo ra những đường nét thư pháp nghệ thuật, chính xác và thể hiện đúng phong cách thì các công cụ hỗ trợ viết là điều không thể thiếu. Những công cụ này giúp người viết thư pháp có thể tạo ra những nét chữ đẹp và hoa mỹ hơn.

– Suzuri: đây là dụng cụ dùng để điều tiết lượng mực sử dụng. Dụng cụ này được làm từ đá và có một khoảng trống chứa nước. Ở khoảng trống này sẽ được dùng để pha loãng mực hay làm nhạt bớt lượng mực sử dụng.

– Bút thư pháp: dụng cụ này có nhiều loại khác nhau theo từng kích thước, độ dày riêng biệt. Lông của bút thường được làm từ lông cừu, lông lửng hoặc những loại lông khác giúp cho bút tạo ra được nét vẽ thanh tao và đẹp mắt.

– Sumi: đây là mức viết thư pháp được làm từ than đá và thường ở dạng rắn, cần phải mài mực trong nước để sử dụng. Những loại than đá có tuổi đời càng lâu sẽ càng cho ra nét mực đẹp và rõ ràng hơn, than đá có thể từ 50 – 100 tuổi để sử dụng làm mực thư pháp.

Ý nghĩa của Shodo

Shodo mang đến một ý nghĩa về sự tĩnh lặng của tâm hồn và sự tập trung tinh thần, mang một ý nghĩa linh thiêng. Đây là một cách để kết nối cơ thể cùng với tâm trí để đạt được cảnh giới thăng hoa, áp dụng cùng các yếu tố nghệ thuật, tạo ra một không gian nghệ thuật đặc sắc với những tác phẩm tinh túy, thanh tao và đẹp mắt.

Các loại Shodo nổi tiếng

Thư pháp chữ Hán

Thư pháp trong tiếng Nhật thường được viết dưới dạng những bài thơ, văn xuôi. Từng tác phẩm được thể hiện theo một phong cách nghệ thuật riêng nhưng đảm bảo các nguyên tắc của nghệ thuật này. Những thể loại thư pháp phổ biến theo chữ Hán là Ten, Rei, Kai, Gyo, So. Phong cách viết thư pháp chữ Hán pha trộn giữa sự hiện đại cùng nét cổ điển hài hòa.

Thư pháp chữ Kana

Nghệ thuật thư pháp này được ứng dụng cho những từ ngữ đẹp của tiếng Nhật. Nghệ thuật này thường được cải tiến và phát triển qua các bài thơ Haiku, bài hát Waka. Mỗi tác giả sẽ có một phong cách thể hiện riêng biệt để tôn vinh vẻ đẹp của thư pháp Kana.

Thư pháp viết chữ lớn (Đại tự thư)

Thư pháp viết chữ lớn này thường được sử dụng chỉ từ 1 đến 2 chữ trong tiếng Nhật. Đây là một trong những tinh hoa nghệ thuật thư pháp theo những nguồn gốc lâu đời. Cách viết này dựa theo phong cách của người Trung Hoa để tạo nên sự đồng điệu về tâm hồn và cơ thể, mang đến những đường nét nghệ thuật đặc sắc.

Thư pháp ZenEi (Tiền vệ thư)

Nghệ thuật thư pháp ZenEi là những sự biến đổi về cảm nhận và chịu ảnh hưởng của trường phái hội họa trừu tượng của phương Tây kết hợp với triết học phương Đông. Phong cách này không bị giới hạn và có thể phá cách, thể hiện tự do theo những cảm nhận của người viết.

Shodo trong thời hiện đại ở Nhật Bản

Mặc dù trải qua nhiều thời gian hình thành nhưng đến nay nghệ thuật thư pháp Shodo của Nhật Bản vẫn được lưu truyền và ứng dụng. Họ ứng dụng nghệ thuật này cho việc trang trí kiến trúc, những bức tượng của ngôi nhà để tạo nên điểm nhấn đặc biệt.

Nghệ thuật này còn là một nét văn hóa độc đáo của người Nhật, thể hiện những bản sắc văn hóa riêng dù được kế thừa từ quốc gia khác nhưng đã biến đổi và tạo được nét riêng cho mình. Nghệ thuật này cũng được triển lãm ở khắp các cuộc triển lãm trên thế giới.

Cuộc đời của một người viết thư pháp đòi hỏi những cảm nhận nghệ thuật sâu sắc, những sự tập trung cao độ và phải luyện tập nhiều năm mới có thể tạo ra những đường nét đặc sắc. Không đơn giản là cách viết chữ uốn lượn trên giấy mà nó còn thể hiện những cảm xúc của cá nhân, các vẻ đẹp nghệ thuật được tạo ra mang đến nhiều ý nghĩa và giá trị tinh thần.

Thư pháp là một trong những bộ môn nghệ thuật nổi tiếng của các quốc gia phương Đông, có nguồn gốc từ Trung Hoa. Tại Nhật Bản, bộ môn nghệ thuật này được du nhập từ khá sớm và được phát triển thành thư pháp Shodo, trở thành nét văn hóa đặc trưng riêng của người Nhật. Thư pháp Shodo hàm chứa nhiều ý nghĩa đặc biệt và những đường nét nghệ thuật mang nhiều giá trị hữu ích.

Tham khảo các khóa học tiếng Nhật tại ASAHI

Nhật ngữ ASAHI Bình Dương:

☎️ Hotline, zalo: 0901 630 945

🏢 Trụ sở chính: 555A Đại Lộ Bình Dương, Phường Hiệp Thành, Tp Thủ Dầu Một, Bình Dương

🏢 Phân Hiệu Mỹ Phước II: số 15, đường NA10, KCN Mỹ Phước II

Facebook : https://www.m.me/Asahi.edu.vn

CẨM NANG, Văn hóa Con người Nhật

Nghệ thuật thư pháp Shodo của Nhật Bản